1. Wprowadzenie
System e-TOLL, wprowadzony w Polsce w 2021 roku, umożliwia monitorowanie ruchu pojazdów ciężarowych powyżej 3,5 t na wybranych trasach. Analiza danych z tego systemu dla autostrad A1, A2 oraz drogi ekspresowej S8 pozwala na ocenę zmian w natężeniu transportu ciężkiego i jego sezonowych wahań w latach 2023-2024.
Dlaczego A1, A2 i S8?
Trasy te zostały wybrane do analizy, ponieważ należą do najbardziej obciążonych szlaków logistycznych w Polsce i mają kluczowe znaczenie dla transportu krajowego oraz międzynarodowego:
- A1 (Gdańsk – Gorzyczki) – Główna arteria transportowa północ-południe, wykorzystywana przez transport towarów między portami bałtyckimi a południową Europą.
- A2 (Świecko – Kukuryki) – Kluczowa autostrada wschód-zachód, obsługująca tranzyt między Niemcami, Polską i Białorusią.
- S8 (Białystok – Wrocław) – Najbardziej obciążona droga ekspresowa w Polsce, łącząca Warszawę, Łódź i Wrocław, co czyni ją istotnym korytarzem transportowym dla logistyki krajowej.
Wzrost natężenia ruchu w 2024 roku
Dane z e-TOLL wskazują na wyraźny wzrost liczby przejazdów pojazdów ciężarowych w 2024 roku w porównaniu do roku 2023.
- A1 – Wzrost o średnio 21,5-24,7%, co przełożyło się na 40-46 tys. pojazdów więcej miesięcznie.
- A2 – Stabilny wzrost na poziomie 14,6-24,3%, z najwyższym natężeniem w październiku 2024 (182,7 tys. pojazdów).
- S8 – Największy wzrost spośród analizowanych tras, zwłaszcza w październiku 2024 (+22,8%, czyli 46 566 pojazdów więcej).
Sezonowe fluktuacje ruchu
Analiza miesięcznych danych pokazuje wyraźne wahania sezonowe w natężeniu ruchu:
Największy wzrost natężenia ruchu – wiosna i lato
- Marzec – Sierpień 2024: Okres o największym natężeniu ruchu ciężarowego.
- A1 i A2 – Średni wzrost o 20-22% w stosunku do analogicznych miesięcy w 2023 r.
- S8 – Szczególnie duży wzrost w maju (+19,8%, 41,5 tys. więcej przejazdów niż rok wcześniej).
Wzmożony ruch w tym okresie może być związany z większą liczbą dostaw przed sezonem letnim, wzrostem aktywności w budownictwie i rolnictwie oraz wzrostem eksportu.
Nagły wzrost w październiku
- S8 osiągnęła w październiku 2024 roku najwyższy wzrost natężenia ruchu (+22,8%).
- Może to być efektem zwiększonych dostaw przed okresem zimowym, szczytu produkcyjnego i wzmożonego ruchu magazynowego.
Spadek w listopadzie i grudniu, ale mniejszy niż w 2023
- Mniejszy spadek natężenia ruchu w porównaniu do poprzedniego roku, co sugeruje większą stabilność sektora transportowego i mniejsze sezonowe wahania w branży logistycznej.
Rozszerzenie sieci dróg płatnych i jego wpływ na ruch
Od 1 listopada 2024 roku do systemu e-TOLL włączono 1,6 tys. km nowych płatnych dróg, zwiększając łączną długość płatnych tras do ponad 5 tys. km. Oznacza to, że:
- Część pojazdów mogła zmienić trasy na mniej obciążone, co wpłynęło na rozkład ruchu.
- Wzrost wpływów z opłat drogowych może zostać przeznaczony na modernizację infrastruktury.
- Włączenie nowych odcinków do systemu może wpłynąć na wyniki analizy w kolejnych latach.
Podsumowanie
Analiza danych e-TOLL wykazuje, że 2024 rok przyniósł istotny wzrost natężenia ruchu ciężarowego na A1, A2 i S8, co jest zgodne z trendem rosnącego zapotrzebowania na transport towarowy.
- S8 wykazuje największy wzrost liczby pojazdów ciężarowych, co świadczy o rosnącej roli tej trasy w logistyce krajowej.
- A1 i A2 odnotowały stabilne wzrosty, szczególnie w okresie letnim i jesiennym.
- Sezonowe wahania nadal występują, ale różnice między miesiącami są mniejsze niż w 2023 roku, co wskazuje na stabilizację transportu ciężkiego.
- Rozszerzenie sieci dróg płatnych od listopada 2024 r. może mieć długofalowy wpływ na zmiany natężenia ruchu na poszczególnych trasach.
Wzrost liczby pojazdów ciężarowych na kluczowych trasach, takich jak A1, A2 i S8, wymaga ciągłych inwestycji w modernizację dróg, rozbudowę inteligentnych systemów zarządzania ruchem oraz wprowadzanie technologii wspierających logistykę. Monitoring GPS flot transportowych pozwala na bieżącą kontrolę tras, optymalizację kosztów paliwa oraz redukcję opóźnień w dostawach.
Źródło danych do porównania: transtat.stat.gov.pl
